KİMYA
MÜHENDİSLİĞİ NEDİR?
Kimya Mühendisliği, malzemelerin
kimyasal yapılarının, enerji içeriklerinin veya fiziksel hallerinin değişime
uğradığı proseslerin geliştirilmesi ve uygulanması ile ilgilenen engin ve çok
yönlü bir mühendislik dalıdır. Kimya Mühendisliği kimya, fizik, matematik ve
biyoloji bilimlerine dayanır ve ekonominin kuralları ile yönlendirilir.
Kimya Mühendisliği öğretimi yalnızca
kimyasal maddelerin üretimine yönelik bir branş olmayıp “Sinerjik” prosesler ya
da “Proses” mühendisliği olarak da tanımlanır. Modern Teknolojinin Sosyal Bilimler-Teknoloji
arayüzeyindeki tüm hizmet proseslerinin tasarımı, elektronik malzemelerin
üretimi, ileri teknoloji hammaddeleri ve son ürünleri, uzay araç ve gereçleri,
yapay organlar bu mühendislik dalının “Proses” leri kapsamındadır. Sinerjik
olaylar mühendisliği olarak da adlandırılan bu bilim alanı yaşadığımız bilgi
çağında ülkelere en önde bulunma şansını veren Çevre-İnsan-Teknoloji üçgeninin
en uçlarında başarılı teknolojik örnekler verme/çıkarma avantajını sunmaktadır.
Kimya
Mühendisliği alanındaki lisanüstü öğrenim ve araştırma konuları Temel İşlemler,
Termodinamik, Kütle Aktarımı, Kinetik ve Kataliz, Reaktör Tasarımı, Proses
Kontrol, Kimyasal Teknolojiler, Yakıt, Biyoteknoloji ve Endüstriyel
Biyoteknoloji, Genetik Mühendisliği, Çevre, vb. ana başlıkları altında ayırma
prosesleri, çok fazlı kütle aktarımı, homojen ve heterojen tepkime kinetiği,
yüksek sıcaklık kinetiği, bilgisayar destekli tasarım, proses sistem
mühendisliği (benzetim, optimizasyon ve kontrol), parçacık teknolojisi, fosil
yakıt teknolojisi, süperkritik akışkanlarla tepkime ve ayırma, ürün/biyoürün ve
proses/biyoproses geliştirme, genetik mühendisliği, temel işlemler ve çevresel
uygulamaları ve teknolojik atıkların değerlendirilmesi gibi konularda yapılan
çalışmalar ile mühendislik bilimine uluslar arası ölçekte katkı yanında,
endüstriyel yeni ürün yaratılması, yazılım geliştirme ve proses tasarımı
amaçlarına da yöneliktir.
KİMYA MÜHENDİSİ KİMLİĞİ NEDİR?
Kimya Mühendisi, genel anlamda
laboratuvar çalışmalarını yararlı, ekonomik ürünlere dönüştürmek için gerekli
prosesleri ve fabrikaları tasarlar. Ayrıca kimya sanayiinde yeni teknolojilerin
geliştirilmesi ile ilgili araştırma ve geliştirme faaliyetlerini de yürütür.
Bu amaçla bir kimya
mühendisi hammaddelerden işlenmiş maddenin ya da ürünlerin üretimi sırasında
oluşan tepkimeler, bu tepkimelerin olabilmesi için gerekli fizikokimyasal
koşullar, gerekli enerji miktarları, oluşan ara ürünler ve özellikleri, üretim
sırasında kullanılan “Temel İşlemler” ve “Temel Prosesler” ve ekonomi hakkında
gerekli ve yeterli kuramsal bilgi donanımı olan, bu bilgilerini çok çeşitli
uygulama alanlarında kullanarak “Proses Tasarımı” yapabilen ve bu tasarımlarını
uygulamada gerçekleştirebilen bir meslek elemanıdır.
Belirli bir endüstriyel kuruluşta çalışan bir kimya mühendisi
hammmadde-ürün, üretim-kalite kontrol, fabrika-işletme, kimyasal atık-arıtım
ilişkileri ve çevre koruma gibi kuruluşun genel işleyişinden ve birim
proseslerin ayrı ayrı işleyişinden sorumlu olan teknik elemandır. Bir kimya
mühendisinin bir endüstriyel kuruluşta karşılaşılabileceği ve işletim ve
denetiminden sorumlu olabileceği birimler aşağıda sıralanmıştır.
-Endüstriyel kuruluşun genel işletim ve yönetimi,
-Üretim prosesleri,
-Yardımcı birimler,
*Su, hava ve buhar üretim ve dağıtımı,
*Enerji üretim ve dağıtımı,
*Hammadde sağlanması, taşınması ve
depolanması,
*Proses değişkenlerinin ölçüm ve kontrolü,
*Düzenli kontrol ve araştırma-geliştirme
laboratuvarları,
*Kalite kontrol bölümleri, ISO standartları
çalışmaları,
*Ürünlerin depolanması ve taşınması,
*Proses için su arıtımı ve çevre için atık
arıtımı,
*Güvenlik ve yangına karşı önlemler,
-Ekonomik analiz.
Kimya mühendislerinin çalışma alanları çok geniştir. Bir kimya
mühendisi için iş olanakları sağlayan kuruluşlar, kimyasal proses endüstri
kuruluşları (fabrika ve işletmeler), kamu ve devlet kurum ve kuruluşları, özel
sektör kuruluşları, üniversiteler, laboratuvarlar, İthalat ve İhracat Büroları,
vb. şeklinde sıralanabilir. Kimya mühendisleri için en büyük iş olanağı
sağlayan kimyasal proses endüstri kuruluşlarının alanına giren kimyasal
proseslerin başlıcaları; tekstil, boya, çimento, tuğla, cam, seramik,
refrakter, kağıt, plastikler, lastik, sentetik elyaf, petrol rafinasyonu,
petrokimyasallar, gübre, su, şeker, yağ, ilaç, deterjan, sabun ve diğer
temizlik malzemeleri, kozmetik, metal ve alaşımlar olarak sayılabilir.
Cumhuriyet Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü
09.02.1993 tarih 93/5 sayılı Fakülte Kurulu ve 20.03.1993 tarih ve 93/11 sayılı
Senato kararı ile kurulmuş ve 1994-1995 Eğitim-Öğretim yılında 30 öğrenci ile
örgün öğretime ve 2002-2003 Eğitim-Öğretim yılında 40 öğrenci ile ikinci
öğretime başlanmıştır.
Bölümümüzde şu anda 1 profesör, 1 doçent, biri Azerbeycan' lı olan 4
yardımcı doçent ve 10 araştırma görevlisi olmak üzere toplam 16 öğretim
elemanı, 2 Kimyager uzman ve 1 Elektrik-Elektronik teknikeri bulunmaktadır. Bölümün
halen 194 öğrencisi vardır. Bölümümüz ilk mezunlarını 1997-1998 eğitim-öğretim
yılında vermiştir.
Yukarıda
belirtilen 10 araştırma görevlisinden 8’i, YÖK kararları gereğince 2547 sayılı
yasanın 35. Maddesine göre Ankara Üniversitesi(3), Hacettepe Üniversitesi(4) ve
ODTÜ(1) Kimya Mühendisliği Bölümlerinde Doktora(7) ve Yüksek Lisans(1)
yapmaktadır. Bu elemanlardan 3' ünün 2003 yılı içerisinde doktoralarını bitirip
Cumhuriyet Üniversitesi' ne dönmeleri beklenmektedir. Bölümümüzde bulunan 1
araştırma görevlisi ve dışarıdan devam eden 6 Yüksek Lisans öğrencisi ile
toplam 7 Yüksek Lisans öğrencimiz bulunmaktadır. Bölümümüzde henüz Doktora
programı açılmamıştır.
1997
Mali yılında sağlanan Ek Ödenek ile bölümümüzün tüm öğrenci laboratuvarları
yeterli düzeyde deney setleri ile donatılmış ve bunun yanında çok iyi donanımlı
bir Kimya Mühendisliği Bölümü Merkezi Araştırma Laboratuvarı (KİMAL)
kurulmuştur. Kimya Mühendisliği Bölümü şu anda 4 yıllık eğitim-öğretim
programını öğretim üyesi, derslik ve laboratuvar eksiği olmadan
yürütebilmektedir.
Bölümümüzün Lisans Programının ilk 2 yılında yer alan Temel Fen Bilimleri kapsamındaki derslerin ve laboratuvarların büyük bir kısmı Kimya Bölümü' nden olmak üzere Fen-Edebiyat Fakültesi' nin öğretim elemanları tarafından, Mühendislik Bilimleri kapsamındaki dersler ise Fakültemizin İnşaat ve Makine Mühendisliği Bölümlerinin öğretim elemanları tarafından yürütülmektedir. Ağırlıklı olarak son iki yılda yer alan Kimya Mühendisliği kapsamındaki meslek dersleri için ise Bölümümüzün şu andaki öğretim elemanı kadrosu yeterlidir. Ayrıca Ankara' da doktora yapmakta olan araştırma görevlilerimizden üçünün 2003 yılı içerisinde doktoralarını bitirip dönmeleri beklenilmektedir.